Nice 'X' senelere

[Admin]

Modern tıpta teşhisin vazgeçilmez yardımcısı Röntgen ışınları, bundan 115 yıl önce doğdu.

1845 doğumlu Alman fizikçi Wilhelm Conard Röntgen, 1895 yılında farklı araştırmacılar tarafından geliştirilmiş olan değişik tipteki lambalardan geçirilen elektrik akımları üzerinde çalışıyordu. Kasım ayının başlarındaki denemeleri, katot ışınlarını geçirmesi için üzerinde ince bir alüminyum pencere ve alüminyumu, katot ışınlarını meydana getirmek için gerekli yüksek elektrostatik alandan korumak için konulan bir karton bulunan Lenard lambasına odaklanmıştı.

Röntgen, ışınların kaçışını önleyen baryum platinosiyanit boyalı karton korumanın alüminyum pencereye normalden fazla yaklaştırıldığında, üzerinde katot ışınları tarafından meydana getirilmiş bir floresan iz oluştuğunu farketti. Aynı etkinin daha kalın camlı olan Hittorf-Crookes lambası üzerinde de oluşabileceğini düşünen Röntgen, 8 Kasım 1895 tarihinde hipotezini test etmek üzere çalışmaya başladı.

Lenard lambasında kullandığı siyah kartonun bir kopyasını dikkatle hazırlayarak Hittorf-Crookes tübüne sardı. Bunu takiben elektrostatik yüklemeyi yapacak olan elektrotları bağladı. Karton korumanın ışık geçirgenliğini de ölçmek için deney odasını kararttı. Verilen akımla birlikte kartonun ışık geçirmediğini gözlediği ve bir sonraki deneye geçeceği sırada, ampülden bir metre uzaklıkta dururken solgun bir ışık farketti. emin olmak için yaptığı tekrarların her birinde o soluk ışımayı gördü. Bunun yeni bir ışın tipinden kaynaklı olabileceğini düşünen Röntgen, henüz özelliklerini bilmediği bu ışınları 'X' olarak adlandırdı.
Takip eden günler boyunca laboratuvarında yiyip, uyuyan Röntgen, geliştirdiği düzenekle yaklaşık iki hafta sonra eşi Anna Bertha'nın elinin X-ışını fotoğrafını çekti. 1901 yılında da ilk defa verilen Nobel Fizik ödülünün sahibi oldu. Röntgen, sistematik olarak üzerinde çalışmış olması nedeniyle genellikle X-ışınlarının kaşifi olarak anılsa da, etkileri başka bilimciler tarafından çok daha önceleri gözlenmişti. Bugün genellikle ismiyle özdeşleştirildiği için Röntgen ışınları şeklinde anılmasına karşın Wilhelm Röntgen daima 'X-ışınları' terimini kullandı.