Göktaşı kaşifi döndü ama...

[Admin]

Güncelleme: 14:14 TSİ 14 Haziran. 2010 Pazartesi
Japonya’nın yedi yıl önce bir asteroid üzerine konarak toz örnekleri toplamak üzere uzaya fırlattığı Hayabusa uzay aracı, Dünya’ya döndü.

Ancak, aracın görevini tam olarak yapmış olup olmadığı, Avustralya’daki Woomera adlı yasak bölgeye iniş yapan kapsülün açılmasından sonra belli olacak. Hayabusa uzay aracının asıul gövdesi, Dünya atmosferine girince sürtünmeden dolayı yanmış ve Avustralya’da gece gökyüzünde bir ateş topu olarak izlenmişti. Ancak araç, yanmadan önce asteroid tozunu Dünya’ya getirmekle görevli kapsülünü fırlatmış ve karbon bir kalkanla ısıya karşı korunan kapsül yere yaklaştığında paraşütünü açarak yumuşak iniş yapmıştı.

Hayabusa, 2005 yılının 19 ve 25 Kasım günlerinde hedefi olan 500 metre uzunluğunda, 50 metre genişliğinde, çarpışma enkazından oluşmuş asteroide iki kez inmiş (birincisinde uzaya geri fırlamış), ancak adının “şahin” anlamına gelmesine karşın, adaşı kadar beceri gösterememişti. Aracın manevralarını kontrol eden jiroskop benzeri aygıtlardan bazıları çalışmamış, asteroid yüzeyinde keşif için taşıdığı aracı (rover) yanlışlıkla uzaya fırlatmış, inişten hemen önce asteroid yüzeyine fırlatması gereken “kurşunu” ateşleyememiş, toz ve kaya örnekleri toplayacak olan kepçesinin de çalışıp çalışmadığı belli olmamıştı.
Bununla birlikte Hayabusa, hedefi hakkında ayrıntılı görüntü ve bilgiler Dünya’ya göndermeyi başarmış ve öteki birçoğu gibi Itokawa’nın da, zayıf bir kütleçekimiyle birbirine bağlanmış bir “moloz yığını” olduğunu ortaya koymuştu.

Gönderilen verilerin incelenmesi, uzun bir patates biçimindeki asteroidin kaya, taş, çakıl hatta kum taneciklerinden oluşmuş, çarpmalar ve zayıf kütleçekimi yüzünden biçim değiştirebilen bir yapıya sahip olduğunu göstermişti.

Hayabusa’nın getirdiği umulan örneklerin önemi, bunların 4.5 milyar yıldan daha önce Güneş Sistemi’nin oluşumu ve gezegenlerin yapısı hakkında paha biçilmez bilgiler verecek olması.

Dünya’daki kayalar, levha tektoniği nedeniyle birçok kez eriyip yeniden oluştuğu ve jeokimyasal değişimler geçirdiği için istenen bilgileri sunamıyor.

Japon Uzay Kurumu Jaxa yetkilileri, radar ve kapsülün yaydığı radyo sinyalleri aracılığıyla yeri belirlenen kapsülü, özel bir uçakla Tokyo’ya götürmeye hazırlanıyor. Ancak yetkililer, Jaxa laboratuarlarında yapılacak incelemelerden sonra aracın Itokawa’dan kaya ve toz örnekleri getirip getirmediğinin belli olacağını ve sonucun açıklanmasının haftalar alabileceğini belirttiler.

Hayabusa’nın getirdiği kargonun belirsizliğine karşın, Japon yetkililer, aracın tüm aksaklıklara rağmen Asteroid yüzeyine inişi sırasında kaldırdığı tozun, sondaya girmiş olacağını vurguluyorlar.

Daha önce NASA’nın bir kuyrukluyıldızdan örnek getirmesi için gönderdiği, ancak dönüşünde benzer aksaklıklarla karşılaşan Stardust (yıldız tozu) misyonunda görev yapan Dr. Michael Zolensky de Japonların iyimserliğini paylaşıyor.

Zolensky, örnekler umulan gramlar yerine nanogramlar (gramın milyarda biri) ölçeğinde gelmiş olsa bile çok değerli bilgiler sağlayacağına işaret ederek, böyle tek bir tanecikten bile bir yıl veri sağılabileceğini vurguluyor.